Akıl ve siyaset

Neden uzlaşma kültürü bu topraklardan uzak durur? Neden ayrıştırarak akıl yürütmek bize yabancıdır? Neden bu diyarın insanı faydayı ilke sayar, hatta bazen mantık dışı çağrımlara teslim olur?

Octavia Paz, insanın akıl yürütmesinde, değer skalası oluşturmasında, korku ve beklentilerinde zaman algısının oynadığı rolden söz eder.

“Modern çağ ilerlemecidir, ‘ideal’ ve ‘gelecek zaman’ merkezlidir” der. Günü, insana verilen gelecek vaadi yönetir. “Bugün” mücadele, “gelecek” saadettir. Saadet, o istikamette mücadele kadar fedakarlık gerektirir. Tüm ideolojilerin ve inançların özünde vardır bu. Erdem ve özgürlük kadar, otoriter, hatta totaliter bir yön içerir.

Öyleyse otoriter modernliğin de coğrafyası ve kültürel kökü yoktur.

Pekala dini, milli, yerli de olabilir.

Türkiye’de bir cenderenin içinde. Özgür soluk almaya imkan vermeyen, her alana müdahale eden bir siyasetin boyundurluğu altında.

Gelin görün ki, buna rağmen, iktidar bloğunun siyasi desteği hala onu iktidarda tutmaya yetiyor.

Özünde ne vaat ediyor AK Parti MHP ikilisi bu iki parti?

Milli kalıcılık, ölümsüzlük, yani beka...

Bunun karşılığı olan siyaset ne?

Tehdit ve tehlike, iç ve dış düşman karşısında sürekli seferberlik. Öyle bir seferberlik, öyle bir fedakarlık, öyle bir özgüven ki, bu tehdide hukuk devleti zemin hazırlıyorsa taşıyorsa, onu da bertaraf etmeye kadar gitmek, gidebilmek...

Peki gerekçesi? Terör ve bölücülük.

FETÖ işi ve o vesileyle muhalif tasfiyesi hallolduktan sonra, o rafta sadece Kürt meselesi kaldı. Ne var ki, Kürt meselesi sadece PKK’dan ibaret değil bu bakışa göre, HDP de DEM de de işin içinde, muhtemelen o partiye bunu bilerek destek veren Kürt vatandaşlar da...

Bu fikrin destekçileri sadece Cumhur İttifakı çevresi değil. Onun muarızları bazen bu konuda bazen daha sert.

O zaman sorun sadece AK Parti-MHP de değil. Aynı zamanda, onlara karşı dururken, bu zihniyeti, politikayı destekleyen ve normalleşmeye set çeken bir zihniyette...

Octavia Paz’a dönelim.

Paz, erken Ortaçağ zihniyetinden, akıl yürütmesinden söz ederken, o dönem dünyasının, günü geçmişle algıladığı söyler. O dünyada, geçmiş, kök, kan, şan nostaljisi ve öykünmesi, değer silsilelerinde, yücenin üretilmesinde referansı oluşturur, bilişsel dünya buraya oturur, dış dünya gerçekliği böyle algılanır ve anlamlandırılır.

Bu zihin dünyasında “dışarısı” ve “öteki” kuvvetli bir fikirdir, tehdit ve tehlikedir, ölümcüldür. Geçmiş merkezli akıl, ben ve biz merkezli olmanın kültürden çok doğaya yakın, biyolojik halidir.

O ruh sanki sıklıkla buralarda dolaşıyor.

Paz, bir de, “şimdiki zaman” zihniyetinden söz eder. İçinde bulunduğumuz çağları kastederek, “şimdiki zaman merkezli” akıl yürütmenin etik, estetik ve siyasetini tarif eder. Talep, sorun, durum neyse, ütopya ve mitosa bel bağlamadan, şimdi, hemen, muhatabıyla birlikte, ötekiyle konuşarak, paylaşarak, uzlaşarak, inşa ederek var olmaktır bu.

Bu zihniyet rüzgarı, bir dönem ülkeyi şöyle bir yaladı geçti, ama geride belli ki pek bir kalmadı.
Ama geri gelecektir.

YORUMLAR (23)
YORUM YAZ
İÇERİK VE ONAY KURALLARI: KARAR Gazetesi yorum sütunları ifade hürriyetinin kullanımı için vardır. Sayfalarımız, temel insan haklarına, hukuka, inanca ve farklı fikirlere saygı temelinde ve demokratik değerler çerçevesinde yazılan yorumlara açıktır. Yorumların içerik ve imla kalitesi gazete kadar okurların da sorumluluğundadır. Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar içeriğine bakılmaksızın onaylanmamaktadır. Özensizce belirlenmiş kullanıcı adlarıyla gönderilen veya haber ve yazının bağlamının dışında yazılan yorumlar da içeriğine bakılmaksızın onaylanmamaktadır.
23 Yorum
  • Hasan Hüseyin Yılmaz / 08 Haziran 2024 22:47

    Bu merkezli durumu bir türlü insanlar olarak anlamış değiliz. Ne yapsa yeridir, menfaat, çıkar insanın nefsine hoş gelen ne varsa kendisini oraya meyletirir.

    Yanıtla (0) (0)
  • Hasan Kale / 08 Haziran 2024 11:07

    Senin yazılarının benim gözümde sıfır bile değeri yok.Cunku Ermeni yanlı yazılarını Yeni Şafak'a çok okudum ve bıraktım. Demokrasi kılıfı altında hep Türk düşmanlığı yapıyorsun Ermeniysen kendini niye gizliyorsun? Ermenilerin Turkleri kaziklara oturttugunu, camilere doldurup yaptıklarını,baltalarla kestiklerini hiç duymadın mı?

    Yanıtla (2) (7)
  • Hasan / 08 Haziran 2024 11:30

    Mağdur olan yüz binlerce Ermeni kardeşlerimiz oldu,yerinden yurdundan evinden edilen.Şimdi mesela ben Türk düşmanı oldum mu?

    Yanıtla (3) (2)
  • Dokuzuncu Köy / 08 Haziran 2024 17:06

    Zavallılar okumaz doğruları araştırmaz sadece hurafelere inanır sen onlardansın galiba, yazı ve makale okusan da bir anlamı yoktur. Doğada Ototrof canlılar kendi besinleri kendileri üretir, Heterotrof canlılar ise başkalarının ürettiği besinlerle beslenir.

    Yanıtla (1) (2)
  • Adamın biri / 08 Haziran 2024 22:00

    Kardeş sen yeni şafak gazetesini ozlemissin belliki. Orada sen gibiler doludur.birak da aklı başında birkac yazardan biri olan sayın bayramoglunu okuyalim

    Yanıtla (0) (0)
  • Matrakçı... / 08 Haziran 2024 21:17

    Akıl.ve Siyaset ,,,bekri Mustafa vaazlarina benziyor..dönme dolap gibi dön, dolaş konu belli,,, etnisite ırkçılığı ile bi takım kafatasçı ırkçı kabizligi ile bunlara bakıp boş lakirdilar üretmek cok zeka lazim degil....bizim baska gündemimiz yok mu.?..Mesela evlere,,isyerlerine Güneş enerjisi sistem desteği ,,en büyük cari açık enerjide.,Ermenistan zengezur geçiti ile ortaasya enerji ve ticari koridoru oluşturma çabası....Aksi taktirde iki çıplak bir hamama yakışır.

    Yanıtla (0) (0)
  • Okur / 08 Haziran 2024 17:22

    Bu ülkenin adam olması için tek şart var. Seçmenlerin, dinci ve ırkçı siyasetçileri ve partileri ortadan kaldırmalarıdır.

    Yanıtla (3) (0)
  • Ali Rıza / 08 Haziran 2024 14:21

    Sevginin saygının olmadığı yerde huzur, mutluluk olmaz, nasıl ki: suyun olmadığı yerde ot bitmez, kuş uçmaz, sinek konmaz, onun gibi!. Bu insanoğlunun olgunlaşmasıyla ilgili bir durum. Misal ; dinimize rahmet, yardımlaşma, barış ( silim, islem) dini deriz bu dediğimize zerre kadar uymayız, herkes ötekinin mezhebini, tarikatını kafirlikle suçlar, düşman görür, hayır öyle değil diyebilir misiniz?. Komşu komşuyu sevmez, kardeş kardeşi sevmez kıskanır. Henüz tam medenileşemedik!!. Vesselam!!!.

    Yanıtla (6) (0)
  • Karaçorlu / 08 Haziran 2024 12:14

    Siyasette akıl olmaz, menfaat ve hep iktidarda kalmak anlayışı vardır.Dun bir birbirine şerefsiz, alçak, namert,zurriyetssiz diyenlerin ortaklığından ne hayır gelir bu ülkeye.

    Yanıtla (5) (0)
  • karar okuru / 08 Haziran 2024 12:08

    ''Korku en iyi bekçidir'' sağ siyasetçinin temel gıdası korkudur. bir zaman komünizm ile korkuttular. şimdi komünistlerin en iyi dostu. ABD batı düşman ama batı ile en iyi ilişkileri sağ siyasetçiler kurmuştur. Menderes, Özal, Erdoğan örneği bunun ispatı.

    Yanıtla (3) (0)
  • HAYRETI MUCIP / 08 Haziran 2024 10:42

    Bu iktidarın halk desteğinde, yazarımızın söylediklerinin gayet tabii ki etkisi vardır ama oranı nedir o bilinmiyor ?
    Bence en önemli diğer bir etken de bu iktidarın her yerde ve her zaman dini siyasete alet etmesi, gayet ustaca kullanmasıdır. Eğitim seviyesi düşük ama dini inancı yüksek insanlar , ne olursa olsun bu dini gerekçeyle her şeyi mübah görüyor ; ben çevremde hep bunu gözlemliyorum.
    Bunların münafıklıgını ise bu insanlara mümkün değil anlatamıyorsunuz !

    Yanıtla (4) (0)
  • Karar okuru / 08 Haziran 2024 11:47

    Yani ben entellektüelim, aydınım sananlar anladı mı ki, birde ortalama halkın anlayışını sorguluyoruz. Tişörtlerine “Yetmez ama evet” yazıp sokaklara dolaşan akademisyen, liberal, solcu, kürt siyasetçisi, cemaat velhasıl cumhuriyetin kuruluş felsefesine karşı 80 ler sonrasında ortaya çıkan “okumuş cehalete” ne demeli. Bakın Besim Tibuk ne demiş;
    “https://www.youtube.com/watch?v=0ODa_t_O6mk

    Yanıtla (4) (0)
  • Hakan / 08 Haziran 2024 11:32

    Umut var, yerel seçimlerde gördük bunu.Din ile kandırılmak yetti dedi milyonlar.

    Yanıtla (5) (0)
  • Okumam / 08 Haziran 2024 10:11

    Toplum ortaçağ zihniyetinde olduğu sürece, iktidar kim olursa olsun farketmez. Çok güzel bir yazi

    Yanıtla (2) (0)
  • Okumam / 08 Haziran 2024 10:10

    George orwell hayvan çiftliğinde her şeyi anlatıyor. Önemli olan iktidarın değil, toplumun değişmesi.

    Yanıtla (1) (0)
  • Koç / 08 Haziran 2024 10:06

    Bu nasıl siyaset ihanet diz boyu milyonlarca göçmen Adalet yok eğitim yok bu Cumhuriyeti'n zengin ettigi makam sahibi yaptığı insanların ihanetine ne demeli durmak yook dindar nesil yetiştirmek için uğraş onlar hırsız nesil olsun geldikleri makamlarda devleti soysun.

    Yanıtla (2) (0)
  • Mr / 08 Haziran 2024 09:49

    Ülkemizde komplo teorileri hep doğru çıktı. Son örneği Meral Akşener, altılı masayı bilerek, planlayarak dağıttı diyenler haklı çıktı, ülkede geleceğimizi planlamak çok zor.

    Yanıtla (2) (0)
  • ÖZCAN ŞAHİN / 08 Haziran 2024 07:44

    GÜNAYDIN ülkeye hep demokrasi hak hukuk getireceğiz masalıyla uyutup iktidar gelenler bir müddet sonra hepsini kaldırdılar en sonda ŞİMDİ TEK ADAM yönetimindeki her şey heryol her durum TEK ADAM da bitiyor oaçıklıyor tam DEMOKRASİYE bir türlü geçemiyoruz bu da ülkenin gelişmesini önlüyor EFENDİM

    Yanıtla (2) (0)
  • Takdir / 08 Haziran 2024 01:05

    Ali hocam gerçekten insan hayret ediyor bazen bu siyasi savrulmalara. Hukuk, eşitlik, kardeşlik, adalet kazanacak diye bekliyorduk ama malesef güç zehirlenmesi yaşayanlar kazandı, şimdilik. Yine dediğiniz gibi umuda ve mücadeleye hak yolunda devam edeceğiz mecbur. Bu kaliteli fikirleriniz için sizi takdir ediyoruz. Gönlümüzde yeriniz ayrı.

    Yanıtla (6) (3)
  • Karar okuru / 08 Haziran 2024 00:17

    ‘Türkiye’de bir cenderenin içinde. Özgür soluk almaya imkan vermeyen, her alana müdahale eden bir siyasetin boyundurluğu altında.” Günaydın!! Bu risk konusunda çok uyarı yapıldı dinlemeyip, “yetmez ama evet” dediniz. Ne umdu iseniz tam tersi oldu. Olumlu gelişmeler yerine mevcudu daha da beter hale getiren sonuç çıktı. Ne yapalımki coğrafyanın yerlş ve millş genetiğinden kimse muaf değil. 12 eylül ürünü zihniyet ile 12 eylül tasfiye edecektik öyle mi?

    Yanıtla (8) (4)